Ευρώπη: Η ώρα των μεγάλων διλημμάτων

.Σίσση Μπάρα, Παρίσι

Τις τελευταίες μέρες και με αφορμή την απότομη βάθυνση της κρίσης στο πυρήνα της Ευρωπαϊκής Ένωσης, ακούγονται από διαφορετικές πλευρές αιτήματα για αλλαγή των ευρωπαϊκών συνθηκών και του τρόπου λειτουργίας και αρχιτεκτονικής της Ευρώπης. Κοινός τόπος όλων, ευρωσκεπτικιστών και ευρωπαϊστων της δεξιάς και της αριστεράς, αποτελεί ότι η Ευρωπαϊκή Ένωση για να σωθεί πρέπει να αλλάξει.

 Ωστόσο, δεν πρέπει να μας διαφεύγει ότι το περιεχόμενο αυτής της αλλαγής από μόνο του είναι ένα πολύ σημαντικό διακύβευμα. Η πολιτική ενοποίηση δεν σημαίνει απαραίτητα τη συγκρότηση μιας  κοινωνικής Ευρώπης, για τους εργαζομένους. Ουτε απαραίτητα την ανατροπή των  συνθηκών διάλυσης της αγοράς εργασίας και του κοινωνικού κράτους μετά την επιβολή των διατάξεων των διαφόρων μέτρων λιτότητας στις χώρες του νότου. Η οποιαδήποτε αλλαγή πλεύσης της Ευρώπης προκειμένου να διασωθεί ως οικονομικο πολιτιστικό και κοινωνικό σύνολο αποτελεί πεδίο πολιτικής σύγκρουσης για το τί είδους Ευρώπη θέλουμε συνολικά.

Με βάση τις μέχρι τώρα δηλώσεις της η ευρωπαϊκή δεξιά, που πλειοψηφεί στα εθνικά κοινοβούλια, απηχώντας πληρως τις επιθυμίες της ΕΚΤ, προσανατολίζεται κυρίως στην ενίσχυση της οικονομικής διακυβέρνησης των Βρυξελών με την συμμετοχή τους στη κατάρτιση των επιμέρους προϋπολογισμών[1]. Το να έχουν λόγο στα δημοσιονομικα των χωρών της ευρωζώνης με στόχο τη δημοσιονομική σύγκληση.  Αυτό βέβαια θα συνοδεύεται με τεράστιες θυσίες των αδύναμων οικονομιών,  πολλαπλάσιες αυτών που απαιτήθηκαν για να ενταχθούν στη ευρωζώνη και απο τις οποίες πήραμε ήδη στην Ελλάδα με το μνημόνιο μια μικρή γεύση.

Πρόκειται όμως για μια ιδέα που φαίνεται να μπορεί να αποδεχτεί η Γερμανία της Μέρκελ ως « παραχώρηση » για την μεγαλύτερη παρέμβαση της ΕΚΤ στην αγορά κρατικών ομολόγων. Κάτι που κάνει ήδη βέβαια κατα παράβαση του καταστατικού της. Στον αντίποδα της νεοφιλελεύθερης αντίληψης περί οικονομικής σύγκλησης και διακυβέρνησης βρίσκεται η ευρωπαϊκή αριστερά, η οποία σε γενικές γραμμές επενδύει στην κατεύθυνση μιας Ευρώπης με χαρακτηριστικά ομόσπονδου κράτους με αυξημένο ευρωπαϊκό προϋπολογισμού ικανού να θεραπεύει τις μεγάλες περιφερειακές ανισότητες.

Με βάση αυτο το σχήμα, προτείνεται το ευρωομόλογο ως διέξοδο απο τη κρίση, αλλά και ως εν δυνάμει αναδιανεμητικός μηχανισμός εξάλειψης αυτών των ανισοτήτων, εφόσον θα παρέχει τις απαραίτητες εγγύησεις που θα επιτρέπουν στις αδύναμες χώρες να καλύπτουν τις δανειακές τους ανάγκες με χαμηλά επιτόκια.

Κεντρικό ζητούμενο στη δημόσια συζήτηση αυτη τη περίοδο αναδυκνείεται το πώς επιτυγχάνεται η Δημοσιονομική σύγκληση εντός των χωρών της ευρωζώνης: Προγράμματα αέναης λιτότητας με στόχο ισοσκελισμένους προϋπολογισμούς, ή μεγαλύτερη εμπλοκή των ισχυρών χωρών με στόχο της εξάλειψη των ανισοτήτων;

Διαθέτουμε δύο πολύ σημαντικά παραδείγματα απο τη πρόσφατη ιστορική εμπειρία για να αναστοχαστούμε το μέλλον της Ευρώπης: Το πρώτο είναι η επιτυχημένη  εκ του αποτελέσμτος περίπτωση των ΗΠΑ, όπως αυτές προκύπτουν  μετά την ενοποίηση στα τέλη του 19^ου αιώνα των βορείων και νοτίων πολιτειών.^. Το δεύτερο, είναι το επίσης εκ του αποτελέσματος λόγω του εμφυλίου πολέμου αποτυχημένο παράδειγμα της πρώην Γιουγκοσλαβίας. Η προσεκτική μελέτη της πορείας των αλλαγών που προωθούνται αυτή τη περίοδο στην πρώτη περίπτωση και η εξέταση των λόγων για τους οποίους απέτυχε τραγικά η δεύτερη, με τις απαραίτητες αφαιρέσεις που απαιτεί η διαφορετική ιστορική περίοδος, θα μπορούσε να αποτελέσει σημαντικό οπλοστάσιο ώστε να αντιληφθούμε καλύτερα το παρόν και να σκεφτούμε λύσεις για το μέλλον της Ευρώπης.

---

[1] Θυμίζω τις δηλώσεις του μέχρι πρόσφατα προέδρου της ΕΚΤ Jean-Claude Trichet για τη δημιουργία ενιαίου ευρωπαϊκου υπουργείου οικονομικών των χωρών της ευρωζώνης  Στις 2/6/2010 δήλωνε στη γαλλική le point « δεν χρειαζόμαστε απαραίτητα ένα υπoυργείο οικονομικών που θα διαθέτει σημαντικο πρου/σμό ομοσπονδιακό, αλλά ένα υπουργειο οικονομικών που θα διαθετει άμεσες δικαιοδοσίες σε τρεις τουλάχιστον τομείς: Πρωτον θα εποπτεύει τους πρου/σμους και την ανταγωνιστικότητα των χωρών. Δεύτερον θα διαθέτει εκτελεστικές εξουσίες σε ότι αφορά τον πιστωτικό τομέα της ΕΕ και τρίτον θα αντιπροσωπεύει την Ευρώπη στους διεθνείς οικονομικούς οργανισμούς» http://www.lepoint.fr/economie/trichet-plaide-pour-un-ministere-des-finances-europeen-02-06-2011-1337779_28.php

ΠΗΓΗ theinsider.gr