Σύλλογος Ελλήνων Αρχαιολόγων: Εκποίηση της νησίδας Αλιμνιάς

ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΕΛΛΗΝΩΝ ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΩΝ
ΤΟΠΙΚΟ ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ ΡΟΔΟΥ

ΘΕΜΑ: Εκποίηση της νησίδας Αλιμνιάς

                 Με ιδιαίτερη έκπληξη πληροφορηθήκαμε από τα Μέσα Ενημέρωσης την ειλημμένη απόφαση του Δημοτικού Συμβουλίου του Καλλικρατικού Δήμου της νήσου Χάλκης, με την οποία προωθείται η «ενοικίαση» της νήσου Αλιμνιάς και μάλιστα με διαγωνισμό σε διεθνή επενδυτικό οίκο/εταιρεία  προκειμένου να «αξιοποιηθεί»  τουριστικά και οικονομικά το μικρό νησί.  

             
Μία τέτοια απόφαση, ωστόσο, χωρίς τη σχετική γνωμοδότηση των αρμοδίων Υπηρεσιών και μάλιστα της  Αρχαιολογικής Υπηρεσίας Δωδεκανήσου  (ΚΒ ΕΠΚΑ, 4η ΕΒΑ, Υπηρεσία Νεοτέρων Μνημείων Δωδεκανήσου), η οποία από την ίδρυση του ελληνικού κράτους ασκεί τον αρχαιολογικό έλεγχο για την προστασία των μνημείων του Δωδεκανήσιου νησιωτικού συμπλέγματος, εγείρει ερωτήματα για τον χαρακτήρα της «οικονομικής επένδυσης» στην οποία διατίθεται να προβεί ο Δήμος Χάλκης.  

      Ο πλούτος των αρχαιολογικών μνημείων της Αλιμνιάς, του μικρού αυτού νησιού που βρίσκεται ανάμεσα στη Χάλκη και τη Ρόδο, είναι γνωστός όχι μόνον στο ειδικό επιστημονικό κοινό, αλλά και στους επισκέπτες και κατοίκους των νησίδων δυτικά της Ρόδου, όπως της Χάλκης στην οποία και υπάγεται διοικητικά.

 Για την προστασία και τον έλεγχο των αρχαιοτήτων της Αλιμνιάς το Υπουργείο Πολιτισμού ύστερα από σχετικές γνωμοδοτήσεις των συναρμοδίων περιφερειακών Υπηρεσιών της Δωδεκανήσου (ΚΒ ΕΠΚΑ και 4η ΕΒΑ) και της Εφορείας Εναλίων Αρχαιοτήτων κήρυξε από το 1999 [βλ. την υπ’ αρ. ΥΑ ΥΠΠΟ/ΑΡΧ/Α1/Φ43/11286/575/12-5-1999  (ΦΕΚ 991/Β/27-5-1999)] ολόκληρο το νησί  ως αρχαιολογικό χώρο για τους λόγους που αναφέρονται παρακάτω.

      Η  Αλιμνιά κατοικείται τουλάχιστον από τα μέσα της 4ης χιλιετίας π.Χ., όπως φανερώνουν αρχαιολογικά λείψανα στις θέσεις Άγιος Μηνάς, Ποντικοβούναρο και Εμπορειό. Η σημαντική γεωγραφική θέση του νησιού κοντά στις δυτικές ακτές της Ρόδου, αλλά και οι φυσικοί ευλίμενοι  όρμοι του Εμπορειού και του Αγίου Γεωργίου στην ανατολική ακτή του νησιού, όπου κατασκευάσθηκαν κατά τους ελληνιστικούς χρόνους  εντυπωσιακά νεώρια, συνετέλεσαν στην ανάπτυξη της Αλιμνιάς κατά την αρχαιότητα, όταν το νησί μαζί με την μεγαλύτερη γειτονική Χάλκη,  ανήκαν στο αρχαίο  Ροδιακό κράτος.

      Στην πλαγιά του λόφου της Αλιμνιάς έχει ανασκαφεί καμπυλόγραμμο κτήριο που χρονολογείται στην Τελική Νεολιθική εποχή, από το οποίο προέρχονται ιδιαίτερα σημαντικά ακέραια αγγεία της ίδιας περιόδου, υποδηλώνοντας την ακμή του νησιού. Παρόμοια κτίσματα με αυτά της Αλιμνιάς, έχουν βρεθεί στη νησίδα Γυαλί, κοντά στη Νίσυρο και στο Εμπορειό της Χίου και αποτελούν σπάνια δείγματα της αρχιτεκτονικής της Νεολιθικής περιόδου. Στην ίδια θέση είναι ορατός και αρχαίος ελληνιστικός πύργος που ελέγχει τα δύο λιμάνια, στα θεμέλια του οποίου κτίστηκε κατά την περίοδο της ιπποτοκρατίας κάστρο, που διατηρείται σε ικανοποιητική κατάσταση.

Στην παραλιακή ζώνη της Αλιμνιάς έχουν επίσης εντοπιστεί ρωμαϊκοί και παλαιοχριστιανικοί τάφοι, ενώ είναι ορατά λείψανα παλαιοχριστιανικής βασιλικής στον όρμο του Εμπορειού. Από τη νεότερη πολιτιστική κληρονομιάς της Αλιμνιάς, στον όρμο του Αγίου Γεωργίου διατηρούνται μέχρι και σήμερα κατάλοιπα εγκαταλελειμμένου παραδοσιακού οικισμού με λιθόκτιστα κτίσματα, χρήζοντα ιδιαίτερης προστασίας.

        Ο πλούτος των αρχαιολογικών ευρημάτων της Αλιμνιάς θα παρουσιασθεί κατά το προσεχές χρονικό διάστημα στην έκθεση με τίτλο «Άγονη Γραμμή», που διοργανώνει το Μουσείο Κυκλαδικής Τέχνης και η οποία πρόκειται να εγκαινιασθεί στις 8 Δεκεμβρίου του τρέχοντος έτους.

      Για τους παραπάνω λόγους θεωρούμε ότι η ν. Αλιμνιά,  ένα από τα μοναδικά διαχρονικά μνημεία του Αιγαίου με πλούσιες αρχαιότητες, κινδυνεύει άμεσα με οριστική εξαφάνιση, αν προχωρήσουν σχέδια «ενοικίασής» της. Άλλωστε η αυθαίρετη αυτή ενέργεια του Δήμου Χάλκης αντιβαίνει τον Αρχαιολογικό Νόμο 3028/2002, βάσει του οποίου ολόκληρο το νησί ως θεσμοθετημένος αρχαιολογικός χώρος προστατεύεται από οποιαδήποτε τυχόν παραχώρηση, η δε εκμετάλλευσή του από τον ίδιο το Δήμο Χάλκης  πρέπει να έχει εκ των προτέρων την έγκριση των αρμόδιων Εφορειών Αρχαιοτήτων και του ΚΑΣ.  Άλλωστε σύμφωνα και με σχετική γνωμοδότηση του Γραφείου του Νομικού Συμβούλου του ΥΠ.ΠΟ.Τ. (βλ. το υπ’ αρ. Α.Π. 2281/ευρ. 2943/11-4-2000 έγγραφο) που αφορά τα δημόσια κτήματα που ανήκουν σε αρχαιολογικό χώρο,  αυτά «τελούν και πρέπει να τελούν υπό τη διοίκηση και διαχείριση του ΥΠΠΟ». 

     Ύστερα από τα παραπάνω, ο Σύλλογος Ελλήνων Αρχαιολόγων – Τοπικό Παράρτημα Ρόδου, εκφράζει την αντίθεσή του στην εκποίηση της ν. Αλιμνιάς, ενός ακριτικού νησιού του Αιγαίου με σπουδαίες αρχαιότητες, ελπίζοντας ότι οι απόψεις του θα εισακουσθούν από την πολιτική ηγεσία του Υπουργείου Πολιτισμού. Η απαρχή των εκποιήσεων που σχεδιάζεται για τη ν. Αλιμνιά θα φέρει και νέες εκποιήσεις και άλλων νησιών του Αιγαίου και μάλιστα σε τιμή ευκαιρίας, κάτι που δεν πρόκειται να επιτρέψει ο Σύλλογος Ελλήνων Αρχαιολόγων. 

      Οι Εφορείες Αρχαιοτήτων Δωδεκανήσου έχοντας βαθειά επίγνωση του έργου που επιτελούν, έχουν αναλάβει στο πλαίσιο υλοποίησης των έργων του ΕΣΠΑ σε ακριτικές περιοχές του Αιγαίου, την υλοποίηση δύο σημαντικών έργων στην ακριτική Χάλκη, συνολικού προϋπολογισμού άνω του ενός εκατομμυρίου ευρώ, τα οποία εκτελούνται αυτή την περίοδο, με σκοπό την διαμόρφωση και ανάδειξη σημαντικών αρχαιοτήτων του νησιού, αλλά και την οικονομική τόνωση της τοπικής αγοράς, με την απασχόληση εργατικού προσωπικού και την προμήθεια του αναγκαίου εξοπλισμού και υλικών για τα παραπάνω έργα. 

Ο Σύλλογος Ελλήνων Αρχαιολόγων-Τοπικό Παράρτημα Ρόδου εκφράζει σθεναρά την αντίθεσή του στην εκποίηση της ν. Αλιμνιάς, διότι οι αρχαιότητες και τα ενιαία πολιτισμικά σύνολα δεν έχουν τιμή και δεν ξεπουλιούνται ούτε χάριν του μεσοπρόθεσμου, ούτε, πολύ περισσότερο, επειδή έτυχε να το αποφασίσει ένα δημοτικό συμβούλιο, θύμα της πενίας που απεργάστηκαν οι μεταρρυθμίσεις του «Καλλικράτη».

Πηγή alfavita.gr