X. Παπουτσής: Προτιμώ ένα σπασμένο μάρμαρο από ένα σπασμένο κεφάλι, είτε παιδιού 13 χρόνων, είτε αστυνομικού

Ομιλία Χρήστου Παπουτσή, Υπουργού Προστασίας του Πολίτη στη Βουλή, σε επίκαιρη ερώτηση σχετικά με την αναγνώριση του επαγγέλματος του  αστυνομικού ως επικίνδυνου και ανθυγιεινού

Είναι εύλογο το ενδιαφέρον της συναδέλφου κ. Μερεντίτη  σχετικά με την επικινδυνότητα του επαγγέλματος του αστυνομικού. Συμμερίζομαι απολύτως τον προβληματισμό της  όπως επίσης και τις σκέψεις που ανέπτυξε μόλις προηγουμένως για τις λύσεις οι οποίες θα μπορούσαν να δοθούν.

Επιτρέψτε μου από τη θέση του Υπουργού Προστασίας του Πολίτη, έχοντας την ευθύνη για τα Σώματα Ασφαλείας, θεωρώ ένα από τα πρωτεύοντα καθήκοντά της Πολιτείας και του Υπουργείου, να  εξασφαλίσουμε όλα τα δυνατά  μέσα για την προστασία της ζωής και της υγείας κάθε εργαζομένου στα Σώματα Ασφαλείας. Αυτό το κάνουμε με τον καλύτερο δυνατό τρόπο. Είναι γεγονός όμως και έχει δίκιο η κ. Μερεντίτη,  ότι το επάγγελμα του αστυνομικού είναι εξ ορισμού επικίνδυνο. Αυτό το επιβάλλει η ίδια η αποστολή της αστυνομίας που είναι η δίωξη της εγκληματικότητας και η εν γένει τήρηση της δημόσιας ασφάλειας και τάξης. Επιτρέψτε μου όμως να πω και να κάνω τη διάκριση, ότι είναι διαφορετικό αυτό από το χαρακτηρισμό ενός επαγγέλματος ως βαρέος και ανθυγιεινού.

Αυτή η κατηγοριοποίηση αφορά σε επαγγέλματα που φθείρουν με τόσο έντονο τρόπο τον εργαζόμενο, ώστε μετά από κάποια χρόνια να μην μπορεί πλέον να εργαστεί.

Αντιθέτως, οι αστυνομικοί δεν αντιμετωπίζουν τέτοιου είδους φθορά και ακόμη και όταν η ηλικία τους δεν είναι πια κατάλληλη γι’ αυτό που ονομάζουμε μάχιμη υπηρεσία, μπορούν να συνεχίσουν να προσφέρουν στο Σώμα υπηρεσίες χαμηλότερης έντασης. Γι’ αυτό άλλωστε, το επάγγελμα του αστυνομικού μέχρι τώρα δεν έχει ενταχθεί  στα βαρέα και ανθυγιεινά. Παράλληλα, διατηρήθηκε για τους αστυνομικούς η θεμελίωση συνταξιοδοτικού δικαιώματος στα 25 χρόνια συντάξιμης υπηρεσίας, παρά τις σαρωτικές αλλαγές που επήλθαν σε όλες τις κατηγορίες εργαζομένων.

Εκεί που εστιάζεται όμως το πραγματικό πρόβλημα, είναι σε δύο σημεία.

Πρώτον,  είναι ο κίνδυνος απώλειας της ζωής τους ή της σωματικής τους ακεραιότητας την ώρα του καθήκοντος. Ο κίνδυνος αυτός αντιμετωπίζεται με συνεχή εκπαίδευση και με παροχή σύγχρονου προστατευτικού εξοπλισμού.

Προς αντιστάθμιση δε αυτού του κινδύνου σε οικονομικό επίπεδο, υπάρχει μια σειρά διατάξεων στη κείμενη νομοθεσία.

Πρώτα απ’όλα, οι αστυνομικοί λαμβάνουν επίδομα ειδικών συνθηκών εργασίας, το οποίο χορηγείται ακριβώς για τις δυσχερείς και αντίξοες συνθήκες εργασίας και αντιστοιχεί στο 8% του μισθού του ανθυπολοχαγού. Δεύτερον, η υπερωριακή απασχόληση πέραν του πενθημέρου, καθώς και η νυχτερινή απασχόληση, αμείβεται με ειδική αποζημίωση και με το επίδομα αυξημένης επιχειρησιακής ετοιμότητας. Ταυτόχρονα, υπάρχει ιδιαίτερη μέριμνα μετά από υπερωριακή ή νυχτερινή απασχόληση να λαμβάνει το προσωπικό την αντίστοιχη άδεια που απαιτείται για ξεκούραση (ρεπό).

Τρίτον, σχετικά με τους παθόντες εν ώρα υπηρεσίας οι οποίοι τίθενται σε μόνιμη διαθεσιμότητα, αυξήσαμε το σχετικό επίδομα από 100 σε 300 ευρώ, με τον πρόσφατο νόμο 3938/2011 του Υπουργείου μας που ψηφίστηκε από το Κοινοβούλιο στις αρχές του 2011.

Το δεύτερο σημείο που χρήζει πράγματι ιδιαίτερης προσοχής, είναι η επαφή του αστυνομικού προσωπικού με πληθυσμιακές ομάδες που ενέχουν υψηλό κίνδυνο να είναι φορείς μολυσματικών ασθενειών.

Εκεί πάλι έχετε δίκιο. Σε αυτές τις περιπτώσεις, λαμβάνονται προληπτικά όλα τα αναγκαία μέτρα υγιεινής και ασφάλειας του προσωπικού, σε ό,τι μας αφορά,  σε ό,τι αφορά το Υπουργείο μας,  και χορηγείται ειδικός προστατευτικός εξοπλισμός. Ενώ, παράλληλα υπάρχει άρτια οργανωμένη υγειονομική υπηρεσία της αστυνομίας η οποία ανά πάσα στιγμή μπορεί να συνδράμει το προσωπικό.

Πέραν αυτών, το Υπουργείο Προστασίας του Πολίτη καταβάλλει αδιάκοπη προσπάθεια στο βαθμό που το επιτρέπουν φυσικά,  οι δημοσιονομικές δυνατότητες της χώρας, έτσι ώστε να αναβαθμίζεται το επίπεδο της υγιεινής και της ασφάλειας των εργαζομένων στα Σώματα Ασφαλείας, καθώς επίσης και να υπάρχει αντιστοίχιση των οικονομικών απολαβών τους με την επικινδυνότητα του επαγγέλματος. Γι΄  αυτό το λόγο με μάλιστα με απόφασή μου –εδώ και μερικές εβδομάδες,  συγκροτήθηκε επιτροπή όπου συμμετέχουν και εκπρόσωποι των εργαζομένων, με αντικείμενο τη σύνταξη πρότασης για το ειδικό μισθολόγιο του ένστολου προσωπικού. Αυτό ήταν και ένα πάγιο αίτημα των εργαζομένων.

Ωστόσο, θέλω να κρατήσω από τον προβληματισμό τον οποίο  αναπτύξατε, το θέμα του χαρακτηρισμού του ανθυγιεινού επαγγέλματος για ορισμένες κατηγορίες των αστυνομικών  οι οποίοι ενδεχομένως αναλαμβάνουν υπηρεσίες και βρίσκονται σε αποστολές οι οποίες πράγματι τους υποχρεώνουν να λειτουργήσουν σε συνθήκες  ανθυγιεινές.

 Όμως, εγώ,  όσον  αφορά τη δική μας πλευρά δεσμεύομαι τον προβληματισμό σας, τον οποίο επαναλαμβάνω συμμερίζομαι στα σημεία τα οποία αναφέρθηκα,   να τον μεταφέρω στον αρμόδιο Υπουργό για το χαρακτηρισμό βαρέος και ανθυγιεινού του επαγγέλματος, τον Υπουργό Οικονομικών. Νομίζω, ότι και ο κ. Βενιζέλος θα έχει όλη την καλή διάθεση να το εξετάσει στο πλαίσιο του συνολικού θέματος για όλα τα επαγγέλματα.   

Ευχαριστώ πολύ.

Δευτερολογία

Κύριε Πρόεδρε,  χαίρομαι που άκουσα μόλις προηγουμένως τη συνάδελφο κ. Μερεντίτη να αναφέρεται και να εστιάζει την παρέμβαση της στον τομέα της εκπαίδευσης και θέλω να σας εξομολογηθώ κάτι. Κάθε υπουργός που αναλαμβάνει μια αποστολή σε κάποιο υπουργείο έχει μικρές ή μεγάλες φιλοδοξίες. Εγώ, για το πέρασμά μου αυτόν το χρόνο που βρίσκομαι στο υπουργείο Προστασίας του Πολίτη πέρα από τις αποστολές που μου ανέθεσε ο Πρωθυπουργός, ο κ. Παπανδρέου, για τη δημιουργία της Οικονομικής Αστυνομίας και του Αρχηγείου του Λιμενικού Σώματος-Ελληνικής Ακτοφυλακής, είχα μέσα μου μια δική μου φιλοδοξία. Να βάλω τη σφραγίδα μου στην αλλαγή του τρόπου εκπαίδευσης και κυρίως στην αναβάθμιση της εκπαίδευσης. Όχι τόσο στην αλλαγή, αλλά στην αναβάθμιση της εκπαίδευσης και των τριών Σωμάτων Ασφαλείας.

Δεν ξέρω αν θα προλάβουμε έως τις εκλογές να βάλω αυτή τη σφραγίδα, αλλά θέλω να σας διαβεβαιώσω ότι η προσπάθεια είναι πολύ εντατική από όλους τους συναδέλφους με τους οποίους συνεργάζομαι κι όλους τους επιτελείς και των τριών Σωμάτων, ακριβώς για αυτόν τον λόγο στον οποίον αναφερθήκατε κι εσείς. Γιατί η ασφάλεια του πολίτη είναι δικαίωμα του πολίτη. Είναι  δικαίωμα από το Σύνταγμα. Ταυτόχρονα όμως, τα Σώματα Ασφαλείας και ιδιαίτερα η Αστυνομία παίζουν έναν καθοριστικό ρόλο στη διαμόρφωση της συνείδησης των πολιτών και κυρίως, όχι μόνο του αισθήματος της ασφάλειας, αλλά το πώς βιώνει ο πολίτης την ίδια τη λειτουργία της Δημοκρατίας. Γι’ αυτό και πιστεύω ειλικρινά ότι πρέπει να αναβαθμίσουμε με τον καλύτερο δυνατό τρόπο το επίπεδο της εκπαίδευσης, όχι μόνο των αστυφυλάκων, αλλά όλων των βαθμίδων, όλων των επιπέδων. Γιατί το οργανωμένο έγκλημα εξελίσσεται, εξοπλίζεται, χρηματοδοτείται με ολοένα και περισσότερα χρήματα κι από την άλλη πλευρά εμείς, η πολιτεία, έχουμε την υποχρέωση να εφοδιάζουμε εκείνους στους οποίους αναθέτουμε την εφαρμογή των νόμων και τη διαφύλαξη της ζωής και των περιουσιών των πολιτών, με τα καλύτερα δυνατά μέσα, αλλά κυρίως με την καλύτερη δυνατή εκπαίδευση. Είναι εξαιρετικά δύσκολη άσκηση.

Επιτρέψτε μου να το πω. Το να μπορεί κανείς σε μια περίοδο έντονης κρίσης, σε μια περίοδο που η χώρα μας βιώνει τα πιο δύσκολα αδιέξοδα των τελευταίων δεκαετιών, όπου αναγκαζόμαστε να παίρνουμε, όλη η Βουλή, σκληρότατα οικονομικά μέτρα και όπου, οι κοινωνικές αντιδράσεις είναι όχι απλώς αναμενόμενες, αλλά είναι κάτι περισσότερο από βέβαιο ότι θα υπάρχουν, σας διαβεβαιώ ότι είναι σκληρότατη άσκηση για τα Σώματα Ασφαλείας, να δίνεις την εντολή της αυτοσυγκράτησης και ταυτόχρονα να μη ρίξουν λάδι στη φωτιά και δημιουργήσουν μεγαλύτερη ένταση. Όμως βλέπετε ότι εδώ αντίστοιχη προσέγγιση δεν υπάρχει. Βλέπετε ότι πολλές φορές ακόμα και τα Μέσα Μαζικής Ενημέρωσης  με πολύ εύκολο τρόπο ζητούν μεγαλύτερη αντίδραση της αστυνομίας ή μόλις αντιδράσει η Αστυνομία αρχίζουν ταυτόχρονα να κάνουν κριτική γιατί αντέδρασε και γιατί υπήρχαν τραυματισμοί.

Μάλιστα άκουγα χθες ένα κόμμα, την Δημοκρατική Συμμαχία της κ. Μπακογιάννη, να ζητάει την παραίτηση μου γιατί λέει δεν ισοπεδώσαμε τη διαδήλωση των μαθητών προχθές και γιατί η αστυνομία επέτρεψε να σπάσουν ένα μάρμαρο, γιατί ένα μάρμαρο ήταν αυτό το οποίο έσπασαν στην πλατεία Συντάγματος. Εγώ θέλω να πω καθαρά. Ότι προσωπικά προτιμώ ένα σπασμένο μάρμαρο από ένα σπασμένο κεφάλι, είτε παιδιού 13 χρόνων, είτε αστυνομικού. Είναι η αντίληψη μου. Είναι η αντίληψη της παράταξής μας. Είναι η δημοκρατική μας συνείδηση.

Όμως, για να μπορούμε να έχουμε αυτό το αποτέλεσμα χρειάζεται πολύ σοβαρή εκπαίδευση για τους αστυνομικούς, να μπορούν να ανταποκριθούν σε συνθήκες έντασης. Σε συνθήκες σύγκρουσης. Γι αυτό χρειάζεται  αναβάθμιση της εκπαίδευσής τους σε τρία επίπεδα. Πρώτο επίπεδο, η ενίσχυση του δημοκρατικού χαρακτήρα της εκπαίδευσης. Ο αστυνομικός πρέπει να ενημερώνεται από την πρώτη μέρα που μπαίνει στο Σώμα και  να εκπαιδεύεται πάνω σε αυτό, ότι το πρώτο  μέλημά του είναι η διαφύλαξη  των δικαιωμάτων των πολιτών. Των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και των δημοκρατικών ελευθεριών των πολιτών και να εφαρμόζει αυτές τις αρχές. Δεύτερον, να έχει ριζική αντίθεση στην πράξη ,  στην κοινωνική  καθημερινή συμπεριφορά και στην επαγγελματική του δράση, απέναντι σε όλα  τα φαινόμενα ρατσισμού και ξενοφοβίας. Πρέπει να εκπαιδεύεται στην πειθαρχία γιατί οι συνθήκες είναι δύσκολες, και μπορεί να γίνουν ιδιαίτερα δύσκολες, μπορεί να είναι έκτακτα γεγονότα, βίαια γεγονότα και πρέπει να είναι εκπαιδευμένος για όλες τις μορφές αντίδρασης. Τρίτον, ο αστυνομικός πρέπει να συνειδητοποιήσει ότι δεν μπαίνει στο Σώμα για να αράξει, για να βρει μια καλή δουλειά, αλλά πρέπει να εκπαιδεύεται συνεχώς, όπως πολύ σωστά είπατε, καθημερινώς στη χρήση των μέσων για την αντιμετώπιση του οργανωμένου εγκλήματος, στα όπλα αλλά και να υπάρχει  φυσική άσκηση προκειμένου να είναι σε ετοιμότητα ανά πάσα στιγμή.

Αυτοί οι τρείς πυλώνες δεν υπήρχαν για πολλά χρόνια στην Ελληνική Αστυνομία, ήταν αίτημα των ίδιων των αστυνομικών. Υπολειτουργούσαν και οι τρείς πυλώνες και διαπιστώνουμε τώρα ότι αυτά μπορούν να αρχίσουν σιγά - σιγά να αλλάζουν. Και δεν είναι τίποτα, δεν χρειάζονται χρήματα. Χρειάζεται θέληση,  αποφασιστικότητα  και άλλα μυαλά.  Ε, αυτό προσπαθούμε να κάνουμε και χαίρομαι που άκουσα τον προβληματισμό σας, τον οποίο συμμερίζομαι απολύτως. Θέλω να σας διαβεβαιώσω σε ό,τι με αφορά,  θα προσπαθήσω με κάθε τρόπο. Γιατί αυτό θα ήθελα να είναι το χαρακτηριστικό του δικού μου περάσματος από το Υπουργείο Προστασίας του Πολίτη. Αυτή είναι η φιλοδοξία μου, να υπάρχει μια αναβάθμιση ακριβώς της εκπαιδευτικής  διαδικασίας και στην Ελληνική Αστυνομία και στο Λιμενικό Σώμα – Ελληνική Ακτοφυλακή αλλά και  στην Πυροσβεστική Υπηρεσία. 

Είμαι αισιόδοξος, παρ΄ ότι ο χρόνος είναι λίγος μέχρι τις εκλογές,  ότι θα τα καταφέρουμε. Ωστόσο, ειλικρινά σας λέω, θα είναι και η μεγαλύτερη προσφορά που θα κάνει η Βουλή των Ελλήνων αν ενισχύσει και ενθαρρύνει τις προσπάθειες αλλαγής του εκπαιδευτικού συστήματος αλλά και την αναβάθμιση των πτυχίων των αστυνομικών που βγαίνουν από τις σχολές και την αναγνώρισή τους ως ισότιμα πτυχία με όλα τα άλλα πανεπιστημιακά πτυχία για να έχουν και αυτή τη δυνατότητα της μετεκπαίδευσης και της συνεχούς  κατάρτισης .