Το 2012 θα είναι η χρονιά κατά την οποία η Ευρωζώνη είτε θα λύσει το πρόβλημά της και θα αναδομηθεί, είτε θα καταλήξει στη διάρρηξή της, σε μια κρίση που μπορεί να ξεκίνησε πριν δύο χρόνια στην μικρή Ελλάδα, αλλά σήμερα απειλεί να καταπιεί τις μεγάλες χώρες του ευρωπαϊκού πυρήνα και να έχει επιπτώσεις σε ολόκληρη την παγκόσμια οικονομία.
Μετά το μικρό διάλειμμα των διακοπών των Χριστουγέννων, περιμένουμε από τα μέσα Ιανουαρίου να αρχίσουν να δίνουν τον τόνο αλλεπάλληλες δημοπρασίες κρατικών ομολόγων των ευρωπαϊκών κυβερνήσεων και μια σειρά από εκθέσεις.
Κατά τη διάρκεια του πρώτου τριμήνου και με αφετηρία τα μέσα Ιανουαρίου, η Ιταλία θα πρέπει να εκδώσει έντοκα γραμμάτια ύψους 118 δις ευρώ, ενώ η Ισπανία θα πρέπει να αναχρηματοδοτήσει ομόλογα ύψους 60 δις ευρώ. Στη συνέχεια και μέσα στο Γενάρη σειρά θα πάρουν η Γαλλία με την Ολλανδία, που θα κληθούν να δοκιμάσουν την ανθεκτικότητα των ανώτατων πιστοληπτικών τους αξιολογήσεων.
Αν η Ευρωζώνη ξεπεράσει τα εμπόδια των δημοπρασιών χωρίς πολλά προβλήματα, θα ακολουθήσει η αναδιάρθρωση του ελληνικού χρέους που πρέπει να ολοκληρωθεί έως το Μάρτιο και η σύνοδος κορυφής των Ευρωπαίων ηγετών τον ίδιο μήνα. Κι από τον Απρίλιο θα έχουμε τις ελληνικές εκλογές και τις γαλλικές προεδρικές εκλογές. Όλα αυτά θα μας δείξουν αν ο ευρωπαϊκός Νότος έχει τη δυνατότητα να απορροφήσει την ατελείωτη λιτότητα που του ζητά ο Βορράς, αλλά και αν ο ευρωπαϊκός Βορράς θα συνεχίσει να χρηματοδοτεί το λογαριασμό του Νότου.
Οι οικονομικές εκθέσεις, εξάλλου, θα μας δείξουν το βάθος της ύφεσης που θα πλήξει την Ευρωζώνη – η οποία ας μην ξεχνάμε ότι αντιπροσωπεύει το ένα πέμπτο του παγκόσμιου ΑΕΠ. Και κάπου στο βάθος ενεδρεύουν και οι οίκοι πιστοληπτικής αξιολόγησης που έχουν ήδη θέσει την Ευρωζώνη σε επιτήρηση για πιθανές υποβαθμίσεις σε περίπτωση επιδείνωσης της κρίσης.
«Η Ευρώπη είναι απολύτως η νούμερο 1 ανησυχία μου. Και είναι τόσο ισχυρή αυτή η ανησυχία που δεν μπορώ να βρω τη νούμερο 2», σημειώνει χαρακτηριστικά ο οικονομολόγος του Πρίνστον και πρώην αντιπρόεδρος της αμερικανικής FED Άλαν Μπλίντερ. «Υπάρχουν άπειρα πράγματα που μπορούν να πάνε στραβά και να μας βάλουν σε κακό δρόμο. Και το πρόβλημα δεν θα είναι μόνο της Ευρώπης πλέον. Αν φτάσουμε σε αληθινή χρηματοπιστωτική κρίση στο ευρωπαϊκό τραπεζικό σύστημα, θα δούμε μόλυνση στην Αμερική, μόλυνση στην Ασία, μόλυνση στη Νότιο Αμερική, δηλαδή παντού».
Οι κυβερνήσεις της Ευρωζώνης θα πρέπει να ανταγωνιστούν για την προσέλκυση νέων κεφαλαίων με τις τράπεζες της Ευρωζώνης, οι οποίες μέσα στο πρώτο τρίμηνο θα κληθούν όχι μόνο να αναχρηματοδοτήσουν ολόκληρα βουνά κρατικού χρέους αλλά και να μετακυλίσουν δικά τους ομόλογα ύψους 230 δις ευρώ. Η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα έχει βεβαίως λάβει έκτακτα μέτρα για να διευκολύνει αυτές τις διαδικασίες διαθέτοντας για πρώτη φορά στις ευρωπαϊκές τράπεζες ρευστότητα 3ετούς διάρκειας και οι τράπεζες έχουν επωφεληθεί της γενναιοδωρίας της αντλώντας χρηματοδότηση ύψους 489 δις ευρώ στην πρώτη σχετική δημοπρασία – χωρίς ωστόσο οι πιέσεις στα κρατικά ομόλογα ή στη διατραπεζική αγορά να έχουν χαλαρώσει.
Τα στοιχεία για την επιχειρηματική δραστηριότητα μηνός Ιανουαρίου θα μας δείξουν αν η στασιμότητα ή η ήπια κάμψη μπορεί να γίνει σοβαρή ύφεση. Περιμένουμε επίσης να δούμε αν η ΕΚΤ θα μειώσει περαιτέρω τα επιτόκιά της κοντά στο μηδέν όπως έκαναν οι άλλες μεγάλες κεντρικές τράπεζες και πρωτίστως η αμερικανική FED πάνω στη μεγάλη έξαρση της παγκόσμιας ύφεσης του 2008-09. Πάντως στο κλείσιμο του 2011, τα ευρωπαϊκά στοιχεία ήταν σχετικώς καλά, ιδίως στη Γερμανία, μετριάζοντας τις ανησυχίες για μια δεύτερη σοβαρή ύφεση στην Ευρώπη μέσα σε 3 χρόνια.
Από την άλλη μεριά του Ατλαντικού, η αμερικανική οικονομία φαίνεται ότι ξεπερνά το ενδεχόμενο μιας περαιτέρω επιβράδυνσης ή ακόμη και μιας μετριοπαθούς κάμψης. Αλλά σε περίπτωση που η Ευρώπη πάει σε παρατεταμένη κάμψη, η αμερικανική ανάκαμψη που μόλις άρχισε να μεταφράζεται σε σημαντική μείωση της ανεργίας μπορεί και να ανακοπεί. Το ένα έβδομο των αμερικανικών εξαγωγών αγαθών κατευθύνεται στην Ευρωζώνη.
Τα προβλήματα της Ευρώπης μεταφράζονται ευθέως σε προβλήματα και για τη Λατινική Αμερική, όπου η νέα υπερδύναμη Βραζιλία αρχίζει τώρα κι ανησυχεί όχι για την υπερθέρμανση της οικονομίας της, αλλά για την κάμψη που προκλήθηκε από την αναταραχή στην Ευρωζώνη.
Η Κίνα, για την οποία η Ευρωζώνη είναι ο μεγαλύτερος εμπορικός εταίρος της, είδε το περασμένο δίμηνο μια υποχώρηση των ρυθμών αύξησης των εξαγωγών της που αναμένεται να έχει περαιτέρω συνέχεια καθώς η Ευρώπη κατευθύνεται προς την ύφεση. Οι ρυθμοί ανάπτυξης της κινεζικής οικονομίας αναμένεται να επιβραδυνθούν σε 8% το 2012 από άνω του 9% το 2011.
Αυτό το 8% της ανάπτυξης μπορεί να φαίνεται εντυπωσιακό για οποιοδήποτε άλλο μέρος του κόσμου, όμως για την Κίνα – που το σύστημά της τροφοδοτείται από τους υπερυψηλούς ρυθμούς ανάπτυξης άνω του 10% ετησίως τα τελευταία 30 χρόνια – μπορεί να αποδειχτεί πολύ σοβαρό πρόβλημα. «Οτιδήποτε κάτω του 8% μπορεί να οδηγήσει σε σημαντικό αριθμό απολύσεων και να προκαλέσει κοινωνική αναταραχή», σημείωσε η HSBC σε πρόσφατη έκθεσή της.
Η κάμψη της ευρωπαϊκής οικονομίας ενδέχεται να υποχρεώσει την Κίνα να λάβει μέτρα τόνωσης της οικονομίας της, ωστόσο έχει σημαντικά λιγότερα περιθώρια για κάτι τέτοιο από ό,τι το 2009 και το 2010 καθώς βρίσκεται ήδη αντιμέτωπη με μια κληρονομιά μη εξυπηρετούμενων δανείων από τους δύο προηγούμενους γύρους δημοσιονομικής στήριξης της οικονομίας της, οι οποίοι συμπεριλάμβαναν και μεγάλο τραπεζικό δανεισμό.
Σε ό,τι αφορά το εμπόριο, η τράπεζα Standard Chartered προβλέπει μια κάμψη των κινέζικων εξαγωγών που θα οδηγήσει σε μείωση των ρυθμών ανάπτυξης της Κίνας το 2012 κατά μία ποσοστιαία μονάδα. Οι εξαγωγές αντιπροσωπεύουν το 15%-20% της ανάπτυξης του κινεζικού ΑΕΠ, αλλά και μερίδιο άνω του 40% της ανάπτυξης της κινέζικης βιομηχανικής παραγωγής. Γι’ αυτό το λόγο η κάμψη της ευρωπαϊκής οικονομίας θα πλήξει σφοδρά την κινεζική βιομηχανία εξαιτίας της μείωσης των εξαγωγών.
Κι αυτό με τη σειρά του εκτιμάται ότι θα κάνει το Πεκίνο να επιβραδύνει την ανατίμηση του γουάν έναντι του αμερικανικού δολαρίου σε λιγότερο από 2.5% ετησίως έναντι 5% κατά μέσο όρο από τον Ιούνιο του 2010, όπου η Κίνα συμφώνησε να επιτρέψει την ελεύθερη διακύμανση του νομίσματος της έναντι του δολαρίου – γεγονός που ενδεχομένως θα σημάνει ότι τα προβλήματα της Ευρώπης μπορούν κάλλιστα να καταλήξουν στην ενίσχυση των εντάσεων ανάμεσα στην Αμερική και την Κίνα.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου