ΠΡΟΥΠΟΛΟΓΙΣΜΟΣ 2012: Η Τοπική Αυτοδιοίκηση στην πρέσα

του Θανάση Βάσσιου*

Ο προϋπολογισμός του 2012 έχει ως στόχους την επίτευξη πρωτογενούς πλεονάσματος της τάξης 1,1% του ΑΕΠ και τη μείωση του δημοσιονομικού ελλείμματος στα 5,4%. Αν λάβουμε υπόψη τον εκτροχιασμό του προϋπολογισμού του 2011, είναι μάλλον βέβαιο ότι αυτοί οι στόχοι δε θα επιτευχθούν. Εκείνο το οποίο είναι σίγουρα βέβαιο, τα κοινωνικά ελλείμματα θα αυξηθούν δραματικά.

Τα δημόσια ασφαλιστικά ταμεία οδηγούνται στη χρεοκοπία. Καθώς «πετσοκόβεται» η κρατική επιδότηση και μειώνονται δραματικά οι εισφορές λόγω ύφεσης και ανεργίας, θα καταγράψουν απώλειες 13 δις ευρώ της περιουσίας τους. Λόγω του «κουρέματος» των ομολόγων, που διαθέτουν, θα χάνουν σε ετήσια βάση πάνω από 500 εκατομμύρια ευρώ εξαιτίας των τόκων, που δε θα εισπράττουν. Αποτέλεσμα όλων αυτών η κατάρρευση τους να θεωρείται μαθηματικά βέβαιη.

Οι μισθοί και οι συντάξεις στον δημόσιο και ιδιωτικό τομέα μετά το σοκ της μείωσης, που υπέστησαν το 2010 και 2011, θα υποστούν και νέα μείωση το 2012, που για το δημόσιο θα φτάσει περίπου στα 25%. Η κυβέρνηση υπολογίζει να περικόψει περίπου 2 δις ευρώ από μισθούς και συντάξεις μέσα στο 2012. Μεγάλη σφαγή αναμένεται και στις επικουρικές συντάξεις των Ταμείων.

Κόβονται 264 εκατομμύρια ευρώ από τον ΟΑΕΔ το 2012, τη στιγμή που η επίσημη ανεργία αναμένεται να ξεπεράσει κατά πολύ το 20%, ενώ η πραγματική θα προσλάβει εφιαλτικές διαστάσεις.

Τα φορολογικά έσοδα αναμένεται να διαμορφωθούν το 2012 στα 53,3 δις ευρώ. Τα φυσικά πρόσωπα θα πληρώσουν φόρο εισοδήματος αυξημένο κατά 29,1% την ίδια στιγμή που οι εταιρείες θα πληρώσουν μειωμένους φόρους κατά 22%. Το βάρος των νέων φορομπηχτικών μέτρων θα κληθούν, για μια ακόμη φορά, να σηκώσουν οι μισθωτοί, οι συνταξιούχοι και οι μικροεπαγγελματίες, πληρώνοντας εξωφρενικούς κεφαλικούς φόρους-«χαράτσια».

Μέσα σ’ αυτό το δυσμενές οικονομικό περιβάλλον δε θα μπορούσε να μείνει άθικτη η πορεία των οικονομικών της τοπικής αυτοδιοίκησης. Σύμφωνα με τα στοιχεία της Κεντρικής Ένωσης Δήμων Ελλάδας (ΚΕΔΕ), τα έσοδα μόνο από τους Κεντρικούς Αυτοτελείς Πόρους (ΚΑΠ) των δήμων την τελευταία τετραετία, 2009-2012, έχουν μειωθεί κατά 1,57 δις ευρώ ή 55%. Η ίδια εικόνα παρουσιάζεται και στην πορεία εκταμίευσης της ΣΑΤΑ (πρόγραμμα δημοσίων επενδύσεων). Σημειώνεται ότι η ΣΑΤΑ χρηματοδοτείται από θεσμοθετημένους πόρους των δήμων που παρακρατούνται και δεν αποδίδονται.

Σύμφωνα με τον προϋπολογισμό του 2012, τα έσοδα των δήμων εμφανίζονται μειωμένα κατά 1,691 δις ευρώ. Είναι βέβαιο πως και τα ανταποδοτικά τέλη θα είναι μειωμένα για το ίδιο έτος για δύο κυρίως λόγους:

• Η παρατεταμένη οικονομική ύφεση έχει σαν αποτέλεσμα το κλείσιμο πολλών μικρών επιχειρήσεων, που δραστηριοποιούνται στον δήμο, και την αδυναμία αρκετών δημοτών να ανταποκριθούν στις υποχρεώσεις τους.
• Η επιλογή της κυβέρνησης να συνδέσει το χαράτσι για τα ακίνητα με τους λογαριασμούς της ΔΕΗ, μέσω των οποίων πληρώνονται τα δημοτικά τέλη, οδήγησε αρκετούς δημότες να διακόψουν τη σύνδεση με τη ΔΕΗ, που σημαίνει απώλεια εσόδων.

Με βάση τα παραπάνω στοιχεία και τις προβλέψεις του προϋπολογισμού του 2012, οι δήμοι της χώρας θα βρεθούν σε οικονομική ασφυξία και θα είναι αδύνατον να λειτουργήσουν. Είναι απολύτως βέβαιο ότι θα προχωρήσουν στην ιδιωτικοποίηση υπηρεσιών, θα εγκαταλείψουν κάθε κοινωνική πολιτική και θα αναγκαστούν να αυξήσουν τα ανταποδοτικά τέλη ή να θεσπίσουν νέα για να μπορέσουν να λειτουργήσουν στοιχειωδώς.

Τα πράγματα γίνονται ακόμη χειρότερα, γιατί σύμφωνα με πρόσφατη διάταξη νόμου, όπως αναφέρουν οι Δήμαρχοι Αττικής, τα 95% των εσόδων του Πράσινου Ταμείου από τις τακτοποιήσεις των ημιυπαίθριων και αυθαίρετων κατασκευών θα μεταφερθούν στα κρατικά ταμεία. Τα χρήματα αυτά θα χρησιμοποιούνταν για αγορά κοινόχρηστων χώρων. Έτσι η διάταξη αυτή βάζει ταφόπλακα στις ελπίδες πολιτών και δημοτικών αρχών για διάσωση των ελάχιστων ελεύθερων χώρων, που απέμειναν στην Αττική.

Η διάταξη αυτή σε συνδυασμό με δικαστικές αποφάσεις, που βγαίνουν σωρηδόν το τελευταίο χρονικό διάστημα, έχουν σαν αποτέλεσμα να χάνονται σταδιακά ο ένας μετά τον άλλο οι δεσμευμένοι κοινόχρηστοι χώροι, εφόσον δεν καταβάλλονται τα ανάλογα ποσά για την περαίωση των απαλλοτριώσεων.

Είναι λοιπόν βέβαιο ότι με τον προϋπολογισμό του 2012, που ψήφισε η νέα «τρικομματική» κυβέρνηση του Λ. Παπαδήμου, θα μετατραπεί η χώρα τον επόμενο χρόνο σε τριτοκοσμική. Δε θα παραμείνει απλά σε στασιμότητα, αλλά θα κάνει πολλά βήματα πίσω και κανείς δε θα μπορεί να προβλέψει πού θα σταματήσει. Ακόμη και αν επιτευχθεί ο στόχος για πρωτογενές πλεόνασμα, το έλλειμμα της κοινωνίας θα είναι τεράστιο. Όσο για την τοπική αυτοδιοίκηση, κάτω από αυτές τις συνθήκες θα μετατραπεί σε έναν «μηχανισμό επιβολής τελών».

*Ο Βάσσιος Αθανάσιος, είναι δημοτικός σύμβουλος Αγίου Δημητρίου επικεφαλής της  δημοτικής κίνησης "Μετέχω"