ΠΑΝΩ ΑΠΟ 20.000 ΟΙ ΑΣΤΕΓΟΙ- Μία πόλη κοιμάται στους δρόμους

Πρωτοφανείς διαστάσεις έχει πάρει το φαινόμενο των αστέγων στην Αθήνα και τα άλλα αστικά κέντρα. Σε 20.000 υπολογίζονται σήμερα οι άνθρωποι που κοιμούνται στον δρόμο, σε εγκαταλειμμένα σπίτια ή σε άδειες αποθήκες. Πολύ περισσότεροι βρίσκονται μόλις ένα βήμα πριν την τραγική αυτή κατάσταση. Νοικοκύρηδες, μόλις χτες, φτάνουν στην απόλυτη εξαθλίωση λόγω της κλιμακούμενης ανεργίας, των ανύπαρκτων ή συρρικνωμένων εισοδημάτων

Είναι ο Παναγιώτης, ο Λεωνίδας, ο Λάμπρος. Ανθρωποι του μεροκάματου. Κάποιοι με σπουδές, άλλοι με οικογένεια. Ελληνες "νοικοκυραίοι" που έμεναν στο νοίκι, ή πλήρωναν στεγαστικό. Η κρίση και η ανεργία τούς χτύπησε αλύπητα. Σήμερα είναι οι "νεο-άστεγοι". Η νέα γενιά του δρόμου...

"Ποτέ δεν μου είχε περάσει από το μυαλό ότι θα καταντήσω έτσι. Εχω κλάψει πολύ. Ειδικά στην αρχή, όταν κοιμόμουν σε παγκάκι στο Σύνταγμα. Είδες πώς τα φέρνει η ζωή"; Συναντάμε τον 47χρονο Λεωνίδα στον ξενώνα αστέγων της ΜΚΟ "Κλίμακα". Πριν απολυθεί, δούλευε στην οικοδομή σε συνεργείο 60 ατόμων. "Μείναμε όλοι χωρίς δουλειά". Εφτασε να μην μπορεί να πληρώσει το νοίκι του, 280 ευρώ για ένα δυάρι στην Καλλιθέα. Οι γονείς του έχουν πεθάνει. Δεν έχει παντρευτεί και δεν έχει κάνει οικογένεια. "Ευτυχώς τελικά. Το να βρεθείς άστεγος με αυτή την κρίση δεν είναι δύσκολο. Αν ζεις μόνο με το μεροκάματο και το χάσεις, τι θα κάνεις;".

Ο Λεωνίδας έχει δίκιο. Οι εκτιμήσεις των εμπλεκόμενων φορέων είναι αποθαρρυντικές. Ο δημοτικός σύμβουλος Αθηναίων και πρόεδρος του Ιδρύματος Αστέγων, Γιώργος Αποστολόπουλος, κάνει λόγο για αύξηση 15% των αστέγων και των πεινασμένων σε σχέση με πέρσι και ενδείξεις για μεγαλύτερο κύμα τους τελευταίους μήνες, ενώ αυξάνεται το ενδιαφέρον για το Κοινωνικό Παντοπωλείο.

Η ΜΚΟ "Κλίμακα" λέει πως η αυξητική τάση του πληθυσμού των αστέγων κυμαίνεται από 20% ως 25%. Οι άνθρωποι της "Κλίμακας", που ασχολούνται πολλά χρόνια με τους άστεγους, εκτιμούν πως σε όλη την Ελλάδα οι άνθρωποι που κοιμούνται στον δρόμο, σε αποθήκες, εγκαταλελειμμένα κτίρια, ξενώνες κ.λπ. είναι περίπου 20.000, ενώ πολλοί περισσότεροι κινδυνεύουν να χάσουν το σπίτι τους. Ολοι, πάντως, οι εμπλεκόμενοι συμφωνούν πως εκτός από ποσοτική η διαφορά πια είναι και ποιοτική.

Το προφίλ των νέων αστέγων αλλάζει. Ανθρωποι που μέχρι χθες κάλυπταν έστω και οριακά τις ανάγκες τους, εξαιτίας της κρίσης βρέθηκαν ξαφνικά στον δρόμο

Το προφίλ τους
"Αλλάζει το προφίλ των ανθρώπων που διαβιούν στον δρόμο ή σε ακατάλληλες συνθήκες στέγασης. Ανθρωποι που μέχρι τώρα μπορούσαν, έστω και με δυσκολία, να καλύψουν τις καθημερινές ανάγκες βρίσκονται σε αυτή την κατάσταση λόγω ανεργίας, χαμηλών ή ανύπαρκτων εισοδημάτων και αδυναμία στήριξης από την οικογένεια. Πρόκειται για άτομα παραγωγικών ηλικιών, νέοι με μισθούς 500 ευρώ, άνθρωποι που έχασαν τη δουλειά τους λίγο πριν από τη σύνταξη.

Σε σύγκριση με τον παραδοσιακό πληθυσμό των αστέγων έχουν μέτριο ως υψηλό μορφωτικό επίπεδο, δεν παρουσιάζουν προβλήματα ψυχικής υγείας, εξαρτήσεις ή προβλήματα παραβατικότητας", σημειώνουν οι ειδικοί της "Κλίμακας". Αλλά και ο κ. Αποστολόπουλος βλέπει στο Ιδρυμα Αστέγων νέους και ανθρώπους που ήταν κάποτε επιχειρηματίες να ζουν στην εξαθλίωση. "Εμφανίζονται με καμπαρντίνες, ακόμη και με λάπτοπ στο χέρι και ζητούν φαγητό και στέγη"...

Το ίδιο νυχτερινό σκηνικό. Μια κουβέρτα, ένα πρόχειρο στρωσίδι και μια γωνία σε έναν δρόμο για χιλιάδες ανθρώπων πού δεν έχουν που να στεγαστούν

Αυτό που θυμούνται οι νεο-άστεγοι είναι η πρώτη νύχτα στον δρόμο. Ο Λεωνίδας γύριζε σαν τρελός. "Μετά από πολλές ημέρες αϋπνίας, με πήρε ο ύπνος σε ένα παγκάκι στο Σύνταγμα. Οταν άνοιξα τα μάτια μου, ο κόσμος με κοιτούσε. Μου ήρθε μια ντροπή"...

Οι δρόμοι της απελπισίας
Εκαναν κρεβάτι τους το παγκάκι και το αυτοκίνητο

Οι ιστορίες των "νεο-αστέγων" μοιάζουν μεταξύ τους. Είναι ιστορίες ανεργίας, από ανθρώπους που εξαθλιώθηκαν μαζί με την κατάρρευση της οικοδομής και των άλλων παραγωγικών κλάδων της ελληνικής οικονομίας.

Ο Παναγιώτης περιγράφει την πρώτη του νύχτα στον δρόμο. Μία λέξη: φόβος

Ο 55χρονος Λάμπρος ήταν εργολάβος οικοδομικών εργασιών. Είχε σπίτι στο Κερατσίνι, αλλά το πούλησε για να σώσει τη γυναίκα του, που έπασχε από καρκίνο. Τα τελευταία 11 χρόνια μένανε στο νοίκι, σε ένα τεσσάρι στη Νίκαια. Από το 2008 οι δουλειές μειώθηκαν σημαντικά. Το 2009 η γυναίκα του κατέληξε και ο ίδιος δυσκολευόταν ήδη να πληρώσει τα 600 ευρώ του ενοικίου. Πέρσι τον Νοέμβρη νοίκιασε μια γκαρσονιέρα με 150 ευρώ.

"Ούτε αυτά δεν μπορούσα να πληρώσω. Εφτασα να μην έχω λεφτά ούτε για καφέ". Από τον περασμένο Φλεβάρη είναι άστεγος. Στην αρχή κοιμόταν στο αυτοκίνητό του. "Ντρεπόμουνα τον κόσμο στη γειτονιά και πάρκαρα σε απόμερα μέρη, όπως στο δάσος Χαϊδαρίου. Αλλά φοβήθηκα. Βρήκα ένα στενό στο Μεταξουργείο και έμεινα εκεί δυο μήνες. Σηκωνόμουν στις έξι το πρωί για να μη με βλέπουν". Τον συναντάμε στον ξενώνα της "Κλίμακας". "Εβλεπα τους αστέγους και τους λυπόμουν. Δεν το φανταζόμουν ούτε στα πιο τρελά μου όνειρα πως θα βρεθώ κι εγώ στον δρόμο"...

Βρήκα ένα στενό στο Μεταξουργείο και έμεινα εκεί δύο μήνες. Σηκωνόμουν στις έξι το πρωί για να μη με βλέπουν, διηγείται ο Λάμπρος

Ο 46χρονος Γιάννης κοιμάται σε ένα Αουντι, που μένει παρκαρισμένο στην Κωνσταντινουπόλεως. "Εχω φοβηθεί πολλές φορές. Ερχονται διάφοροι, κλωτσάνε τις πόρτες". Μέχρι πέρσι νοίκιαζε τριάρι στον Κολωνό. Δούλευε ως ηλεκτρολόγος σε συνεργεία που έπαιρναν μεγάλα έργα και αργότερα ως οδηγός. Από το 2008 είναι στην ανεργία.

"Ο παπάς της ενορίας μας είχε γράψει πολύτεκνους και παίρναμε πέντε μερίδες φαγητό από το συσσίτιο. Τρώγαμε τις τρεις το μεσημέρι και τις δυο το βράδυ". Η γυναίκα του, λέει, τον εγκατέλειψε μαζί με τον γιο του τον Οκτώβριο του 2008, "επειδή δεν έφερνα χρήματα στο σπίτι". Πήγε σε εκκλησία στα Σεπόλια και ζήτησε βοήθεια. Ντρέπονταν στη δική του γειτονιά. Οι πιστοί έκαναν έρανο και πλήρωσε τα νοίκια που χρωστούσε. Στρίμωξε τα πράγματα και τη μοτοσικλέτα του ανάμεσα σε τέσσερα κόντρα πλακέ, στην πυλωτή ενός φίλου του και βγήκε στον δρόμο.

Το να βρεθείς άστεγος με αυτή την κρίση δεν είναι δύσκολο. Αν ζεις μόνο με το μεροκάματο και το χάσεις, τι θα κάνεις;, λέει ο Λεωνίδας

"Στον δρόμο γνώρισα ανθρώπους που μου πρότειναν να μπουκάρουμε σε μαγαζιά, να μου δώσουν όπλο, ναρκωτικά. Δεν είχα ποτέ τέτοιες συναναστροφές. Ημουν οικογενειάρχης. Εγώ δουλειά ζητάω. Δεν είμαι κλέφτης"...

ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ
Από το Λονδίνο στους δρόμους της Αθήνας

Ο 45χρονος Παναγιώτης έχει σπουδάσει Διεθνείς Σχέσεις και Ευρωπαϊκές Σπουδές στο Πανεπιστήμιο Hertfordshire στο Λονδίνο. Γύρισε στην Ελλάδα και αδυνατώντας να βρει θέση στο αντικείμενό του, δούλευε ως μάγειρας και αργότερα ως πωλητής σε εταιρεία ηλεκτρικών ειδών. Το 2006 πήρε ένα σπίτι 70 τ.μ. στα Ανω Πατήσια με δάνειο. Το 2008 έχασε τη δουλειά του. "Εκτός από 4ωρα σε τηλεφωνικά κέντρα, δεν έβρισκα τίποτε άλλο".

Οι δόσεις του δανείου άρχισαν να καθυστερούν. Κάποια στιγμή σταμάτησε και το επίδομα ανεργίας. Στις αρχές του 2010, έπειτα από πολλές απλήρωτες δόσεις, η τράπεζα του πήρε το σπίτι. "Το πρώτο διάστημα κοιμόμουν σε φίλους και μετά σε ένα εγκαταλελειμμένο στα Ανω Πατήσια". Οι γονείς του έχουν πεθάνει. Τα δύο αδέλφια του έχουν τις οικογένειές τους και τα δικά τους οικονομικά προβλήματα. Πώς ήταν η πρώτη νύχτα του στον δρόμο; "Γεμάτη φόβο. Δεν πρόκειται ποτέ να την ξεχάσω". Σήμερα κοιμάται σε ξενώνα αστέγων. "Το να κοιμάσαι στον δρόμο είναι σαν ζωντανός θάνατος. Γίνεσαι άγριο θηρίο".

ΓΙΑΝΝΗΣ ΦΩΣΚΟΛΟΣ
ΦΩΤΟ: ΓΡ. ΧΡΥΣΟΧΟΪΔΗΣ

ΠΑΡΕΜΒΑΣΗ
Αντα Αλαμάνου
Υπεύθυνη Κέντρου Στήριξης Αστέγων της ΜΚΟ "Κλίμακα", Κωνσταντινουπόλεως 30, Κεραμεικός, 2103410462.

Η φτώχεια εξαπλώνεται
"Το φάσμα της φτώχειας εξαπλώνεται και το πρόβλημα των αστέγων είναι επίκαιρο όσο ποτέ. Οι σημερινοί νεο-άστεγοι είχαν ένα ικανοποιητικό επίπεδο ζωής. Δεν περίμεναν ότι θα αντιμετώπιζαν ακραία προβλήματα επιβίωσης. Η τεράστια αλλαγή τούς προκαλεί σοκ. Συχνά αποκρύπτουν την κατάστασή τους από την οικογένειά τους, επειδή ντρέπονται, ή για να μη γίνονται βάρος. Δεν συμφέρει ούτε το κράτος ούτε την κοινωνία να υπάρχουν άνθρωποι στο περιθώριο. Είναι απαράδεκτο να αντιμετωπίζεται ένα τόσο σοβαρό κοινωνικό πρόβλημα μόνο με φιλανθρωπία. Το δικαίωμα στη στέγη είναι συνταγματικά κατοχυρωμένο".

ΠΗΓΗ ΕΘΝΟΣ